سوء استفاده از مفاهیم مذهبی در بازی‎های رایانه‎ای

بازی‎های رایانه‎ای از ابتدا تا به امروز دستخوش تغییرات بسیاری شده‎اند. 



زمانی بازی‎های رایانه‎ای خلاقانه و به منظور ایجاد سرگرمی ساخته می شدند اما این روند تغییر یافته است. از جمله این تغییرات می‎توان به تغییر کاربری آنها اشاره کرد. در ابتدا تیم‎های کوچک به منظور ایجاد سرگرمی نوین اقدام به ساخت بازی می‎کردند که در بعضی موارد این بازی‎ها را با قیمت‎های پایین به فروش می‎گذاشتند. اما این روند با شکل‎گیری نظام سرمایه‎داری تغییر یافت. ساخت بازی‎های رایانه‎ای دیگر فقط به منظور وسیله‎ای برای سرگرمی به شمار نمی‎رفت و انگیزه‎های اقتصادی عامل اصلی ساخت بازی شده بود و این امر تا جایی گسترش پیدا کرد که در سال 2007 بازی‎های رایانه‎ای به عنوان یک صنعت پر درآمد شناخته شدند. پس از پیدایش صنعت بازی‎های رایانه‎ای، بیشتر بازی‎ها برای برآورده کردن اهداف اقتصادی و انگیزه‎های سیاسی و مذهبی ساخته می‎شدند و به صنعتی قدرتمند در این زمینه‎ها تبدیل شدند به طوری که آمارها نشان می‎دهند بازی‎های رایانه‎ای در سال 2007 فقط در آمریکا مبلغی در حدود 9 میلیارد دلار فروش داشته‎اند که این مبلغ در سال‎های بعد به صورت صعودی افزایش چشمگیری داشته است و در سال‎های 2008 و 2009 به ترتیب 11.7 و 25.1 میلیارد دلار فروش داشته‎اند. با قدرتمند شدن صنعت بازی‎های رایانه‎ای، برخی بازی‎ها به وسیله‎‎‎ای برای انتقال تفکرات خاص به کاربران تبدیل شدند؛ به طور مثال بازی‎هایی که با استفاده از مفاهیم مذهبی سعی دارند بعضی مذاهب را زیر سوال ببرند یا اینکه به تبلیغ مذهبی خاص بپردازند و هدف اصلی بازی‎سازی را از یاد برده‎اند. البته لازم به ذکر است که تعداد این شکل بازی‎ها محدود است و بیشتر بازی‎ها از این قاعده مستثنا هستند.
از جمله بازی‎های توهین‎آمیز که از مفاهیم مذهبی سوء استفاده کرده‎اند می‎توان به «دانته اینفرنو» (Dante’s Inferno) اشاره کرد. داستان بازی برگرفته شده از کتاب «کمدی الهی» دانته و به ماجرای دانته پرداخته است که برای نجات معشوقه خود از دست شیطان وارد جهنم می‎شود و به مبارزه با شیطان می‎پردازد. در این بازی، دانته با به یاد آوردن گذشته خود اعتقادات مذهبی را زیر سوال می‎برد و بیان می‎‎کند که چگونه فریب کلیسا را خورده است و به خاطر موعظه‎های دروغین کشیشان کلیسا به گناهانی نابخشودنی دست زده است. این بازی، پیروان مسیحیت را افرادی فریب‎خورده نشان می‎دهد که به خاطر اعتمادشان به مذهب به گناه کشیده شده‎اند. اما این بازی فقط به مسیحیت توهین نمی‎کند بلکه در قسمتی از بازی، دانته در جهنم با پیامبر اسلام حضرت محمد(ص) روبرو می‎شود. بازی به صورت کاملا توهین‎آمیز دلیل به جهنم افتادن پیامبر را ایجاد مذهبی کاذب و فریب دادن مردم نشان می‎دهد و بیان می‎کند که حضرت محمد(ص) با این کارش باعث شده که مردم از خدا دور شوند.
از دیگر بازی‎هایی که از مفاهیم مذهبی سوء استفاده کرده است می‎توان به بازی هل گیت : لندن (hellgate) اشاره کرد. بازی هل گیت یک بازی اکشن نقش‎آفرینی است که داستان آن درباره ظاهر شدن دروازه‎هایی از جهنم بر روی زمین و ورود شیاطین به دنیای انسان‎ها است. انسان‎ها به کمک نیروهای کابالا به مبارزه با شیاطین می‎پردازند و برای زنده ماندن تلاش می‎کنند. کابالا فرقه ای مذهبی-یهودی است که در بازی پیروان این فرقه فرماندهی بازماندگان را به عهده می‎گیرند و با نیروهای خود شیاطین را شکست می‎دهند. هل گیت بازی تبلیغاتی برای این فرقه یعنی کابالا به شمار می‎رود. از دیگر بازی‎های توهین آمیز می‎توان بازی بیوشاک : اینفینیت (بینهایت) (Bioshock : Infinite) را که به تازگی منتشر شده است معرفی کرد که به تخریب کلیت مذهب می‎پردازد. سری بازی بیوشاک به تفکرات انسان‎گرایی گرایش دارد که جمله معروف سری که در قسمت‎های مختلف شهر به نمایش درآورده می‎شود می‎تواند نمادی برای این طرز فکر باشد:
No Gods or Kings, only Man 
نه خدایان و نه پادشاهان، فقط انسان
در قسمت جدید بازی اینفینیت، داستان در شهری به نام کلمبیا اتفاق می‎افتد. شهری که در آسمان ساخته شده و نمادی از بهشت است. کنترل شهر در دست فردی به نام «زاخاری هیل کامستک» است که خود را پیامبری از طرف خدا معرفی می‎کند. مردم شهر تحت نفوذ زاخاری به پرستش خدا می‎پردازند و کسانی را که اعتقادات همسان آنها ندارند شکنجه کرده و می‎کشند. بازی سعی دارد پیروان مذهب را افرادی کم‎اراده و بدون عقل نشان بدهد که اختیاری از خود ندارند و به راحتی مورد سوء استفاده دیگران قرار می‎گیرند و از طرفی دیگر پیشوایان مذهبی را افرادی پلید نشان می‎‎دهد که فقط به دنبال منافع خود هستند و مذهب وسیله‎ای برای سوء استفاده از دیگران برای این شکل افراد است.
احسان جازم (کارشناسESRA )