از اسباب بازیهای کودکان ایرانی در دورههای پیش از اسلام آگاهی چندانی نداریم. باستانشناسان در کاوشهایی که در شوش، گیلان و سیلک کاشان انجام دادهاند، مجسمههای ظریفی از انسان و چهارپایان و پرندگان یافتهاند که از سفال و چوب و سنگ ساخته شدهاند. تعدادی از این مجسمههای ظریف میتوانند اسباببازی بوده باشند. بعضی از نویسندگان دورههای بعد از اسلام در نوشتههای خود به اسباب بازیهای کودکان ایرانی اشارهای کردهاند. مثلا نویسنده کتاب دارابنامه، در کتاب خود نام بعضی از اسباب بازیها، مانند دهل، بوق، گردونچه (گردونه کوچک) و اسب چوبی را آورده است. در کتابهای تاریخ و واژهنامههای قدیم نیز نام بعضی از اسباببازیهای سنتی و کهن ایرانی آمده است که از آن میان میتوان به فرفره، چالیک، (الک دولک)، جغجغه، اسب چوبی و عروسک اشاره کرد.
ورود اسباب بازیهای غربی به دوره ناصرالدین شاه بر میگردد. وی از سفرهای خود به اروپا سوغاتیهای مختلفی بههمراه آورد. عروسک نیز یکی از آنها بود. عروسکهایی که چهرههای ایدهآل غربی داشتند با چشمانی روشن و موهایی بلند و آرایشی مخصوص اروپاییها. به این ترتیب آنچه شاه قاجار از فرنگ آورده بود، به چیزی بیش از یک اسباب بازی بدل شد، چرا که به الگویی برای زیبایی زنان ایرانی بدل شد.. عبارت «خوشگل مثل عروسک» بهطور عام به زیبایی و ظرافت چهره اشاره دارد، ولی بهطور خاص به شبیه بودن به ایدهآلهای زیبایی غربی مربوط میشود. این عبارت از آن زمان وارد فرهنگ عامه شده و امروز هم که باربی به بازار آمده، علاوهبر چهره به الگویی برای تناسب و زیبایی اندام هم بدل شده. حتی این اواخر عروسکهایی به نام فَشن به بازار آمدهاند که اندام ظریف اغراق شدهای دارند و مرحله زیبایی چهره و اندام را پشت سر گذاشتهاند و خریدار باید پوشش و لباسهای مختلف و به قول معروف تیپ زدن را از این عروسک یاد میگیرد!
در اواخر سال های ۱۹۶۰، زمانی که متیو لیپمن در دانشگاه کلمبیا واقع در نیویورک در رشته فلسفه مشغول تدریس بود متوجه شد که دانشجویانش فاقد قدرت استدلال و قدرت تمیز و داوری هستند و همچنین متوجه شد که برای این که قدرت تفکر این دانشجویان بطور قابل ملاحظه ای تقویت شود، دیگر بسیار دیر شده بود . او به این فکر افتادکه این کار می بایست در دوران کودکی انجام می گرفت. باید وقتی کودکان و نوجوانان در سن یازده یا دوازدسالگی بودند، یکسری دوره های درسی در خصوص تفکر انتقادی یا حل مساله می گذراندند . اما برای تهیه موضوعی قابل فهم و مورد پسند کودکان و نوجوانان، بایستی متون درسی بصورت داستان نوشته می شد , داستانی درباره منطق اکتشافی کودکان. اما این کار نیز باید با دقت و ظرافت بسیار انجام می گرفت . این داستان ها باید راجع به فلسفه مورد اکتشاف کودکان می بود.
کودکان در بازی های خود ترجیح می دهند به جای اسباب بازی از مدل های زنده حیوانات استفاده کنند.
به گزارش سرویس پژوهشی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه خراسان، تحقیقات جدید نشان می دهد کودکان علاقه مند به بازی با حیوانات واقعی هستند تا بازی با مدل های پلاستیکی آ ن ها.
محققان دانشگاه ویرجینیا با اشاره به یافته های حاصل از این تحقیق اظهار کردند: حتی اطفال ۱۱ ماهه نیز به طور غریزی به سمت حیوانات تمایل دارند که از آن جمله می توان حیواناتی مانند عنکبوت یا مار را نام برد که بزرگسالان از آن ها وحشت دارند.
در این بررسی، محققان بر روی کودکان که بین اسباب بازی های جذاب و حیوانات حق انتخاب داشتند، سه آزمایش جداگانه انجام دادند که این مطالعه نشان داد، کودکان علاقه دارند زمان بیشتری را با انواع حیوانات سپری کنند تا با اسباب بازی های خود.
پژوهشگران یادآور شدند: حیوانات نسبت به اسباب بازی ها جذابیت و اشتیاق بیشتری را در کودکان ایجاد کردند، به عنوان مثال وقتی فکر کودکان را بر روی حیوانات متمرکز کردند، آن ها از خود واکنش بیشتری نشان دادند، در مورد حیوانات بیشتر صحبت کرده و سوال پرسیدند و به همین سبب محققان معتقدند حیوانات نقش موثری در یادگیری کودکان دارند و داشتن یک نوع حیوان خانگی می تواند برای کودکان مفید باشد.
مقدمه
این روزها بازی های بسیاری از انواع بازی های استراتژیک جنگی تحت مرورگرها وجود دارد. این بازی ها هر کدام مزیت ها و ایرادهای خود را دارند. بعضی از آنها زیادی پیچیده هستند و بعضی دیگر زیادی ساده. بازی تحت مرورگری که ما در اینجا به شما معرفی می کنیم یک بازی کاملا ایرانی است که با تمام بازی های دیگر استراتژیکی یک تفاوت بسیار بزرگ و اساسی دارد که این بازی را یک بازی منحصر به فرد کرده است. در این بازی که آرنیکان نام دارد شما می توانید علاوه بر انواع ساختمان های جنگی و اقتصادی و نیروهای نظامی ، سلاح های سربازان خود را نیز بسازید تا سربازانتان بتوانند با سلاح هایی که خود ساخته اید به نبرد بپردازند. همچنین در سرزمین های ساحلی بازیکنان می توانند با استفاده از نیروی دریایی (کشتی های جنگی و حمل و نقل) به هدف های خود حمله کرده و منابع آنها را تصاحب کنید.
این بازی سرگذشت ایران باستان است که کوروش کبیر در جنگ های متعدد با همسایگان آسیای مرکزی کشته شده است. به دلیل حضور کمبوجیه فرزند وی در مصر، بردیا فرزند دیگرش باید شاه میشد اما گئومات از درباریان که شباهت زیادی به بردیا داشت او را کشته و خود را به جای او معرفی می کند و برای مدت کوتاهی شاه ایران شد.در همین زمان عده ای در دربار متوجه فریبکاری گئومات می شوند و تصمیم به کشتن وی میگیرند هیئاتی تشکیل می شود که در راس آن داریوش کبیر و آتوسا دختر کوروش قرار داشتند. داریوش گئومات را به قتل رسانده و تخت شاهی را از وی پس می گیرد. در همین زمان فرماندهان سر به نافرمانی گذاشته اند و هرج و مرج سراسر ایران زمین را فرا گرفته است. داریوش ظرف مدت یک سال تمام سرکشان را نابود می کند و اقتدار را به ایران باز می گرداند. بازیکن در نقش یکی از این فرماندهان باید ثابت کند که لیاقت پادشاهی ایران را دارد! برای رسیدن به این هدف موانع زیادی وجود دارد باید شهرهای متعدد بنا کند و لشگری بزرگ فراهم کند و با دیگر فرماندهان مبارزه کند در این میان همسایگان خارجی ایران همچون هندی ها، عرب ها، آتنی ها، و غیره نیز هستند که باید در مقابل آن ها نیز ایستادگی کند. پس از مدتی بازیکن در پایتخت خود سنگ بناهای تخت جمشید را برپا خواهد کرد. ساخت این بنا بسیار دشوار است و تلاش فراوانی را مطالبه می کند. دوازده ساختمان و کاخ باید ساخته شوند و هر کدام ملزوماتی دارند برخی از بناها مانند کاخ آپادانا نقشه لازم دارند و بازیکن باید آنقدر به همسایگان ایران حمله کند تا بتواند نقشه را از آن ها برباید. با ساخت سربازخانه داخل تخت جمشید بازیکن به قدرت عظیم گارد جاویدان دسترسی پیدا خواهد کرد. این نیروی ده هزار نفره همواره خود را ترمیم می کند و حافظ تخت جمشید است. در اواخر بازی گروهی از همسایگان گنجینه هایی را در شهرهای خود پنهان خواهند کرد و بازیکن باید با حمله به آن ها و تصاحب آن ها قدرت خود را به همگان نشان دهد.
انتخاب نوع اسباب بازی به تقویت ذهن خلاق در کودکان کمک می کند .
کودکان بازی را بسیار دوست دارند و این زمان را بر هر چیز دیگری ترجیح می دهند . انتخاب اسباب بازی مناسب برای کودکان در هر سنی بسیار حائز اهمیت است. اغلب خانواده ها وقتی به مغازه های فروش اسباب بازی مراجعه می کنند، سعی دارند از بین اسباب بازی های خشن و تفریحی، اسباب بازی هایی را خرید کنند که ذهن کودکان را به خلاقیت وادار کند. بنابراین، بازی های فکری و آموزشی در میان سایر اسباب بازی ها یک سر و گردن بالاتر قرار دارند. با این حال، با ورود رایانه و بازی های رایانه ای، هم اینک کودکان و نوجوانان دوست دارند به جای بازی با وسایل تفریحی و ورزشی، به این نوع بازی های دیجیتالی بپردازند.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، «میشل رسینک» مدیر گروه تحقیقاتی مهد کودکهای انگلستان علل گرایش کودکان و نوجوانان به این نوع بازی ها را توضیح می دهد.
میشل می گوید ما می خواهیم کمک کنیم تا اسباب بازی های هوشمند برای بچه ها توسعه یابند. البته ما به ساخت اسباب بازی های هوشمند علاقه چندانی نداریم، بلکه می خواهیم اسباب بازی هایی بسازیم که بچه ها را به فکر کردن وادار کند. ما متوجه شدیم یکی از بهترین روش هایی که به یادگیری کودکان کمک می کند، این است که برای آنها اسباب بازی و ابزار جدیدی فراهم کنیم تا آنها بتوانند فعالیت های خلاقیت آمیز انجام دهند، طراحی کنند و با لوازم و رسانه های جدید اطرافشان، چیزهای نو ایجاد و اختراع کنند.
اگر ما به بچه ها نوع درستی از بازی خانه سازی بدهیم، بدین ترتیب می توانیم قدرت خلاقیت آنها را تحریک کنیم. با وسایل سنتی خانه سازی، بچه ها می توانند قلعه و خانه بسازند و به این ترتیب با ساختار ساختمان هایی که در دنیا ساخته می شود، آشنا شوند. با تکنولوژی جدید، بچه ها می توانند چیزهایی بسازند که زنده مجسم شوند، حرکت کنند و کنش و واکنش نشان دهند. چیزهایی که آنها می سازند، مثلاً دقیقاً مثل یک خرگوش نیست، ولی می تواند مثل یک خرگوش رفتار کند، در اطراف حرکت کند و تأثیر متقابل بر محیط اطراف داشته باشد.
آنها می توانند درک کنند چیزهایی که در دنیا وجود دارد، واقعاً چطور کار می کنند. آنها با ساخت یک روبات کوچک، با چراغ سنسوری که به ارتعاش درمی آید، به درک جدیدی می رسند. آنها وقتی می بینند که یک شب پره در اطراف یک لامپ چطور پرپر می زند، متوجه این رفتار می شوند و درک می کنند چه قانونی باید حکمفرما باشد. این امر باعث می شود آنها هم دنیای تکنولوِژیکی و هم دنیای بیولوِژیکی اطرافشان را درک کنند.
بازی های هدفمند کلاسی دوره ابتدایی
همکاران مجری طرح :
دبیرخانه و سرگروه های آموزشی پایه اول مستقر در ناحیه 2 ارومیه
اسماعیل اسماعیلی ، لیلا زین العابدین زاده ، فاطمه گمچی ، منیژه دلخواه ، زینب آذری
مقدمه :
بازی تفکر کودک است
بازی کردن کودکان به رشد اجتماعی و عاطفی آن ها کمک میکند . کودک با دنیای واقعی ، زیبایی و زشتی های آن آشنا میشود و کمکم میآموزد که با همیاری و مشارکت کارهایش را پیش ببرد . کودک با بازی کردن ، میآموزد که مسئولیت پذیر باشد و راههایی برای بروز و بیان اعتقادات واحساسات خود مییابد .
دکتر رابرت وایت میگوید : «بازی کردن برای همه افراد کاری شادی آفرین است ولی برای کودکان ، علاوه بر شادیبخش بودن ، عملی جدی محسوب میشود . بنابراین بازی کردن کودکان را به هیچ عنوان نمیتوان وقت تلف کردن دانست ، زیرا بخش مهمی از آینده کودک با بازی کردن شکل میگیرد و استعداد های نهفته و پنهان او ، فرصت شکوفایی مییابند . کودک با رعایت مقررات ، رقابت ، پیروزی و شکست ، مبارزه با ترس و خجالت ، مسئولیتپذیری و مشارکت آشنا میشود و بدین طریق ، موجب «برونگری» کودک و تقویت حواس و افزایش توانمندیهای او میگردد . نکته مهم در بازی کردن ، توجه به روحیات کودکان است و بازی ها باید متناسب با این روحیات انتخاب شود . بهطور مثال کودکی بیش فعال و پرانرژی است ؛ این کودک حداقل به یک یا دو بازی پرتحرک در روز احتیاج دارد ، در غیر این صورت ، انرژی کودک انباشته شده و موجب بروز مشکلات رفتاری در او میشود . بنابر این در انتخاب بازی باید به میزان سلامتی ، بهرههوشی ، جنسیت ، خلاقیت ، شرایط روحی و فرهنگ خانواده توجه کرد . والدین باید برای بازیهای روزانه کودک خود برنامهریزی داشته و به بازی آنان جهت دهند . مثلاً قرار دادن حداقل یک بازی آموزشی در روز برای کودک الزامی است . کودکی که از سه سالگی تحت تعالیم پدر و مادر خود به بازی کردن درست و هدفمند بپردازد در هفت سالگی از لحاظ ذهنی ، درسی ، برخورد اجتماعی و گروهی از سایر همکلاسیهای خود بالاتر بوده و این بازیها به او کمک خواهد کرد تا از نظر درس بخصوص در یادگیری زبان دوم و ریاضیات عملکرد مناسبی داشته باشد . با بازی کردن میتوانیم چنان به کودک خود نزدیک شویم که او ما را مثل دوست خود بداند . والدینی که در کودکی فرزندشان ، زمانهایی را به بازی با آن ها اختصاص دادهاند ، مشکلات کمتری در سنین نوجوانی با آن ها داشتهاند ، زیرا در نهان کودک ، اعتماد به پدر و مادر شکل گرفته و در سن نوجوانی هم قادر به برقراری ارتباط با والدین خود هستند . از بازیهای مهم و اساسی کودکان ، بازیهای تخیلی است که به رشد و خلاقیت کودک کمک بسیاری میکند ؛ این گونه کودکان خلاق در بزرگسالی میآموزند که در مواجه با مشکلات سوار بر ابر خیال شده و راهحلهای فوقالعادهای بیابند . کودکانی که در کنار این بازیهای خلاق ، بازیهای آموزشی نیز دریافت کردهاند ، راهحلهای واقعیتری مییابند ، در نتیجه خلاقیت و عملکرد صحیح ، از کودکی در عمق وجود آن ها جا میگیرد . کودکانی که خلاقیت قوی دارند ، اغلب کسانی هستند که قادر به سرودن شعر ، نواختن ساز یا نقاشی کشیدن هستند و این افراد در بزرگسالی نیز به یک موسیقیدان ، نقاش ، خطاط ، کارگردان یا نویسنده خوب تبدیل میشوند . یکی دیگر از بازیهایی که به شکلگیری شخصیت کودک کمک میکند ، بازیهای تقلیدی است . کودک در این بازیها میآموزد که نقش فرد دیگری را بازی کند (مثلاً نقش پدر و مادر ، معلم ، خاله و...) ایفای این نقشها در مرحله اول ، دقت و نکته سنجی کودک را برای بهتر بازی کردن بالا میبرد و در مرحله بعد به او یاد میدهد که خود را به جای دیگران گذاشته و شرایط آن ها را درک کند .
اهمیت بازی:
کودک بدون بازی و بازیچه مانند ماهی بدون آب است . جامعه شناسان بازی را....
برای مطالعه دنباله این مقاله مفید اینجا کلیلک کنیند.
در عین حال که وجود رابطه ای صمیمی و همبازی شدن با بزرگسالی مهربان برای ایجاد احساس اعتماد و ارزش، رفع نیازمندی ها، پاسخ به پرسش ها و حل مشکلات کودک الزامی است، کنش متقابل با کودکان دیگر نیز در این فرایند نقشی عمده بازی می کند. همسالان و همبازی ها در شکل گیری شخصیت، رفتار اجتماعی، نظام ارزشی و نحوه نگرش های یکدیگر دخالت دارند.
کودکان به وسیله سرمشق دهی و سرمشق گیری در مورد اعمالی که تقلید کردنی است و با ارزشیابی فعالیت های یکدیگر و بازخوردی که به یکدیگر می دهند، در همدیگر تاثیر می گذارند.
مراحل رشد و تکامل کودکان در انتخاب همبازی
(6 تا 8 ماهه)
کودکان 6 تا 8 ماهه بیشتر با محیط بازی شان سرو کار دارند تا اسباب بازی یا همبازی خود. در این دوره معمولاً، به کودکان دیگر توجه نمی شود. هنگامی که تماس با کودک دیگر به وجود می آید، اگر این تماس دوستانه باشد، چیزی بیش از لبخند زدن، یا احتمالاً گرفتن کودک دیگر دیده نمی شود. و وقتی برخورد پرخاشجویانه ای به وجود آید، بیشتر به صورت کلی ظاهر می شود که ممکن است به شکل تلاش در گرفتن اسباب بازی از دیگری بروز کند.
(9 تا 13 ماهه )
کودکان، از 9 تا 13 ماهگی، بیشتر به اسباب بازی توجه دارند تا همبازی.
از آن جا که کودکان در این دوره به اسباب بازی خیلی اهمیت می دهند، به دعوا بر سر آنها با کودکان دیگر گرایش دارند. بر خلاف مشاجرات قبلی، دعوا شخصی تر می شود، هر چند باز هم اسباب بازی بیش از همبازی مرکز توجه است؛ یعنی هنوز خصومت واقعی به میان نیامده است.
معمولاً کودکان کوچک تر تمایل دارند به تنهایی بازی کنند و هنگامی که با اسباب بازی های خود مشغول هستند، نظارت شخصی بزرگسالان که آنان را دوست دارد، برایشان لذت آور است.
(14 و 18 ماهه)
کودکان بین سنین 14و 18 ماهگی طرز تلقی خود را نسبت به همبازی های شان تغییر می دهند و چون نیازهای مربوط به اسباب بازی تا حدود زیادی ارضا می شوند، مشاجرات با دیگران نیز کاهش می یابد.
(19 تا 25 ماهه)
برای کودکان 19 تا 25 ماهه اسباب بازی و همبازی ها اهمیت بیشتری می یابد و ارتباط اجتماعی بیشتر می شود. کودکان، برای انطباق با وضع همبازی شان، رفتار خویش را تغییر می دهند.
(دو تا سه ساله)
کودکان دو تا سه ساله، معمولاً دوست دارند در نزدیکی یکدیگر بازی کنند و هر کدام با اسباب بازی ها و کارهای خودشان مشغول باشند. در حقیقت، تمایل دارند که به تنهایی و در میان جمع کودکان بازی کنند. در این مرحله (دو تا سه سالگی) تمایلی به سهیم کردن دیگران در اسباب بازی هایشان ندارند؛ چون هنوز مفاهیم قرض دادن و حس مالکیت در آنان به خوبی شکل نگرفته است و از سوی دیگر می ترسند که دیگران اسباب بازی هایشان را بشکنند و یا خراب کنند.
(چهار ساله)
کودک چهار ساله دلش می خواهد با دیگران معاشرت کند، ولی هنوز آماده نیست مشکلاتی را که میان او و همبازی اش به وجود می آید حل کند و حتماً باید بزرگ تران در این کار دخالت کنند. کودکان چهار ساله بیشتر تمایل دارند با چهار سالگان بازی کنند.
آنان به گفت وگوهای دور و درازی می پردازند و نقشه های طویلی می کشند و اغلب میانشان نزاع در می گیرد و آخر کار خود را حق به جانب می پندارند.
(پنج و شش ساله)
کودک، از پنج و شش سالگی به بعد، می تواند همبازی مناسبی برای خود پیدا کند. در ابتدای این مرحله، کودک معمولاً ستیزه جو و به هنگام بازی خود خواه است. اما نباید اجازه داد این صفات جزو خلق وخوی همیشگی آنان بشود. لازم است کم کم راه و روش سلوک و سازش با بچه های دیگر را یاد بگیرند. آنان وقتی با همدیگر بازی می کنند، با هم حرف می زنند و اغلب به کمک هم در بازی ادامه می دهند. آنان، با کارهای مشترکی که انجام می دهند، تجاربی را از یکدیگر می آموزند و فواید همکاری و کارهای مشترک را درک می کنند.
منبع:
راهنمای انتخاب اسباب بازی
تألیف: محمدرضا مطهری